ساڵح نیکبەخت، پارێزەر، لە چاوپێکەوتنێکدا سەبارەت بە چاودێریی ئیختیاری ڕایگەیاند کە بەپێی دەستوور بێتاوانی بنەمایە و کەس بە تاوانبار ناناسرێت، مەگەر تاوانەکەی لە دادگای کارامەدا نەسەلمێنرێت. ئاماژەی بەوەشکرد، بنەمای سی و حەوتەمی دەستوور کە بە بنەمای بێتاوانی ناسراوە، لە پرەنسیپێکی شەریعەتەوە وەرگیراوە کە هەمان ناونیشانی هەیە، هەروەها لە زانستی بنەماکانی فیقهدا پێناسە کراوە کە کاتێک هیچ هۆکارێک نەبێت بۆ سەلماندن یان پووچەڵکردنەوە، بنەماکە بێتاوانییە. ئەم بنەمایە لە هەموو حاڵەتەکاندا دروستە و دروستە، مەگەر داواکار هۆکارێک بۆ بێتاوانی کەسەکە بخاتەڕوو.

نیکبەخت ڕوونیشی کردەوە کە یاسای هەڵبژاردن کە لە ساڵی 1378 پەسەند کرا، چوار دەسەڵاتی دیاری کردووە بۆ پشکنینی شایستەیی کاندیدەکان، ئەوانیش دەسەڵاتی دادوەری بۆ پشکنینی سزاکان، وەزارەتی ڕاگەیاندن بۆ پشکنینی پەیوەندی لەگەڵ گروپە سیاسییەکانی دژبەری ڕژێم، پۆلیسی نێودەوڵەتی بۆ پشکنینی مێژووی بوون داواکراو لە وڵاتانی دیکە و بەڕێوەبەرایەتی گشتی تۆماری مەدەنی کۆماری ئیسلامی ئێران بۆ دیاریکردنی بنەچەی ئێرانی کاندیدەکە. پەسەندکەرانی ئەم یاسایە پێیان وابوو ئەگەر ئەم چوار دەسەڵاتە بۆچوونێکی ئەرێنی بدەن، ئەوا کەسەکە شایستەی کاندیدبوونە و پێویستە بنەمای بێتاوانی بەسەریدا جێبەجێ بکرێت.

به ڵام سه ڕپه ڕشتی ئه نجومه نی گاردیان له ئه مانه تێپه ڕ ده چێت و سه لیفه ی تاک و بنه ما ئایینییه کان له خۆ ده گرێت. ئەنجوومەنی پارێزەران پێی وایە ئەم چوار دەسەڵاتە ناتوانن هیچ لێدوانێک لەسەر پابەندبوونی کەسێک بە واجبەکان و دوورکەوتنەوە لە مەحرەمەکان بدەن و پێویستە بەدواداچوون بۆ کەناڵەکانی تر بکرێت بۆ ئەوەی بزانرێت ئایا کاندیدی خوازراو پابەندبوونەکان جێبەجێ دەکات و دوورکەوتنەوە لە مەحرەمەکان یان نا. ئەنجومەنی گاردیەن هەوڵدەدات بزانێت ئایا کەسێک ئەرکەکان جێبەجێ دەکات یان نا، هەروەها لێکدانەوەی دەستووریش لە ئەستۆی خودی ئەم ئەنجومەنەدایە، ئەمەش وایکردووە ئەم بابەتە ئاڵۆزتر بێت.

ساڵح نیکبەخت لە وەڵامی پرسیارێکدا سەبارەت بە بازنەی چاودێری ئەنجوومەنی پارێزەران هەروەها ڕایگەیاند کە ئەم ئەنجومەنە پێی وایە سەرپەرشتییەکەی ڕاپرسی نییە بەڵکو بە ئیختیارییە، و ئەم سەرپەرشتییە دەتوانێت هەر کارێک بکات بۆ ئەوەی کاندیدەکە شایستە بکات. نەیاران دەڵێن ئەگەر چاودێریکردن بە ئیختیاری بووایە، دەبوو دەسەڵاتی یاسادانان دیاریی بکردایە، وەک چۆن لە حاڵەتەکانی وەسیەتنامە و ئەوقافەکاندا بەکاردەهێنرێت.

ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو ناکۆکی و ئاڵۆزییانە لەدوای کۆچی دوایی ڕێبەری کۆچکردووی شۆڕشەوە بەردەوامن و تا ئێستا چارەسەر نەکراون. تا تەمەنی ئیمام خومەینی، پرسی چاوەدێری ئیختیاری ئەنجومەنی گاردیانیش ئەوەندە دیار نەبوو و زۆرێک لە ئەندامانی مەجلیس شایستەی چوونە ناو پەرلەمان نەبوون. ئەمەش ئەوە دەردەخات کە ئەگەر لەو سەردەمەدا سەرپەرشتیی ئەنجومەنی گاردیانیش هەبووبێت، بەم شێوەیە بەکارنەهێنراوە.

نیکبەخت وەک پارێزەرێک ڕێگەچارەیەکی پێشکەش کرد بۆ تێپەڕاندنی ئەم دۆخە و ڕایگەیاند، ئەم ناکۆکیانە لەو پرسانەن کە دەمێننەوە، چونکە ئەنجومەنی گاردیانیش مافی ئەوەی هەیە بەپێی دەستوور لێکدانەوەی بۆ بکات، و لێکدانەوەکەشی چاودێریی ئیختیارییە. جەختیشی لەوە کردەوە کە نابێت چاودێری و جێبەجێکردن تێکەڵاو بێت و گرنگی بە دەستوور بدەین.